Onderzoek ontwikkeling watersport in Nederland

Publicatie:                 19 april 2017
Status onderzoek:   Vooronderzoek haalbaarheid

Sinds 1994 doen wij in opdracht van provincies en Rijkswaterstaat onderzoek naar de ontwikkeling van de watersport in Nederland. Wij benaderen jachthavens, passantenhavens en bedrijven die winterstallingfaciliteiten bieden met een vragenformulier. Waterrecreatie Advies heeft een bestand met 1.365 “jachthavens” in Nederland (hoofd- en nevenactiviteit) die samen ruim 167.000 ligplaatsen verhuren. 1.160 van de 1.365 havens hebben meer dan 20 ligplaatsen. Van alle havens hebben wij NAW-gegevens, websites, mailadressen etc. Het is een dagtaak om dat bestand up-to-date te houden. Ca. 80% heeft een keer aan een monitor van ons meegedaan. Wij hebben informatie over het aantal ligplaatsen, bezetting, passanten, winterstalling etc. 

Nulmeting, quickscan, benchmark
Een eerste meting heet een ‘nulmeting’. De spontane respons is dan lager omdat men ons nog niet kent. Als je havens belt die nog niet hebben gereageerd moet je uitleggen waarom het belangrijk is dat ze meedoen. Dan leg je uit dat anderen dit onderzoek niet doen, dat het niet veel tijd kost, etc. Er zijn onderzoekafdelingen van hogescholen en verschillende adviesbureaus geweest die dit geprobeerd hebben, maar die komen er niet doorheen. Wij streven bij een nulmeting naar 100% respons om een compleet beeld van een provincie te krijgen. Dat lukt(e) ook, 80% van Nederland hebben wij op die manier in kaart gebracht. Er zijn een paar ‘blinde vlekken’ waar wij nog geen nulmeting hebben verricht. Wij hebben wel de basisgegevens van die havens, zoals het aantal lig- en/of passantenplaatsen. Die gegevens waren nodig om een schatting te maken van het aantal ligplaatsen en boten in Nederland. 

Als we het onderzoek herhalen krijgt de deelnemer een overzicht van de gegevens die de vorige keer zijn opgegeven en vragen wij naar veranderingen. De spontane respons op zo’n onderzoek is ca. 50% van de ligplaatscapaciteit, afhankelijk van het gebied en hoe vaak we eerder onderzoek hebben gedaan. In het IJsselmeergebied en in Zeeland is de spontane respons meer dan 60% geweest. Als we verder niet nabellen, noemen we dit een ‘quickscan’. Enkele gegevens uit de quickscan in Zeeland in 2015 vindt u in het rapport over Breskens op pagina 11. Havens die aan het onderzoek hebben meegedaan krijgen als dank een compleet overzicht van de resultaten.

Als je in een watersportgebied een betrouwbare en realistisch beeld wilt hebben hoe jouw deelregio het doet ten opzichte van het totaal, dan noemen wij dat een ‘benchmark’. Wij bellen na en garanderen in betreffende deelregio een respons van 90%. Een voorbeeld van een benchmark van de Friese IJsselmeerkust ten opzichte van het hele IJsselmeergebied vind u hier. De opdrachtgever(s) en de havens die meedoen, krijgen een totaaloverzicht van de resultaten.

Bovenstaande drie systemen werken. Soms is de financiering lastig en proberen we partijen te koppelen. Overheden hebben gegevens over (ontwikkelingen in) de sector nodig om beleid te kunnen maken. Maar ook voor toetsingen zoals Natura 2000, een verslechtering- en verstoringtoets, de MER of tegenwoordig het toepassen van de Ladder voor duurzame verstedelijking bij uitbreiding van de capaciteit of de aanleg van nieuwe jachthavens.

Quickscan Ontwikkeling watersport in Nederland
In opdracht van Rijkswaterstaat hebben wij in 2016 een rapport geschreven over de verwachtte ontwikkeling van de watersport in 2030, 2040 en 2050. Wij hebben daarvoor gebruik gemaakt van onze eigen cijfers en diverse andere bronnen. Door o.a. de vergrijzing, verandering van het vaargedrag en jongeren die om verschillende redenen minder snel een boot kopen, krimpt de markt. Het aantal boten in Nederland daalt. Er is behoefte om jaarlijks wat te zeggen over dit soort ontwikkelingen en de provincie Fryslân pleitte voor een nationale quickscan. Wij denken dat zo’n onderzoek gesteund moet worden door de sector en door overheden.

Crowdfunding
De vraag is of zo’n onderzoek in de watersport gefinancierd kan worden. Daar is samenwerking voor nodig en budget. In onze sector, maar ook voor verschillende overheden is dat ‘een uitdaging’. Wij nemen de handschoen op en zullen overleg plegen met betrokkenen. Omgekeerd mag natuurlijk ook. Technisch zijn wij in ieder geval klaar voor een nationale quickscan.