Update watersport in 2030, 2040 en 2050, inclusief gevolgen Corona (2020)

In opdracht van RWS schreef Waterrecreatie Advies een Update van het rapport uit 2016 over de watersport in 2030, 2040 en 2050. De passagiersvaart (o.a. riviercruise) en de gevolgen van Corona werden meegenomen.

Aanleiding is de nationale markt- en capaciteitsanalyse (NMCA) van het gebruik van vaarwegen, bruggen en sluizen die elke 5 jaar door Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving wordt geactualiseerd. In 2021 verschijnt daarvan een nieuwe versie. Het is een bijzondere opdracht omdat je uitgedaagd wordt ver vooruit te kijken. Dat is lastig, zeker in een jaar waarin de wereld geconfronteerd werd met Covid-19.

Sluispassages in heel Nederland werden bijgewerkt en de resultaten van monitoringopdrachten tussen 2015 en 2020 werden kort samengevat. Verder is aandacht besteedt aan onderzoek naar sloepen en sloepenroutes in de afgelopen jaren omdat het aantal sloepen toeneemt en tot problemen kan leiden met de beroepsvaart. Naar de gevolgen van Corona voor de watersportsector is in september en oktober een apart onderzoek verricht onder de deelnemers aan het Platform jachthavens in het IJsselmeergebied (en Waddenzee) en een aantal specialisten uit de sector.

Recreatievaart
In 2016 werd, afhankelijk van het scenario, een krimp van de recreatievaart voorspeld van ca. 1% per jaar. Dat werd veroorzaakt door m.n. de vergrijzing en gebrek aan vraag waardoor boten naar het buitenland verdwenen en er onvoldoende nieuwe boten in Nederland werden verkocht. Achtergronden zijn uitgebreid beschreven in de vorige rapportage.
Uit het onderzoek naar sluispassages blijkt dat de vaarbewegingen de afgelopen 15 jaar met ca. 2% per jaar zijn gedaald. Deels wordt dat veroorzaakt door een daling van het aantal boten en deels door verandering van het vaar- en vakantiegedrag. Dat is in 2020 in ieder geval anders geweest. Er zijn veel 2e hands boten verkocht, die meestal in Nederland bleven. Er zijn dit jaar ook meer nieuwe boten verkocht dan de afgelopen jaren, vooral sloepen, dagcruisers, ‘visboten’ en SUP-planken.

Veel mensen zijn (weer) gaan varen omdat vakantie in het buitenland geen optie was. Men wilde niet, het mocht niet of men durfde niet. Die onzekerheid heeft er ook voor gezorgd dat minder Nederlanders met hun boot naar het buitenland gingen. Het omgekeerde effect speelde ook. Nederlanders haalden hun boot uit het buitenland terug naar Nederland, omdat de regels in het buitenland strenger waren en iedereen hier met Hemelvaart en Pinkster wel van het mooie weer en het water had genoten. Al deze effecten zorgden met elkaar voor een trendbreuk. Het aantal boten nam toe en er werd meer gevaren zoals ook uit bijna alle sluistellingen blijkt. Dat leverde positieve reacties uit de sector. De vraag is hoelang het blijft, of er ‘een nieuw normaal’ ontstaat. Reacties en verwachtingen van de deelnemers staan in deze Update.

Passagiersvaart
Dankzij meerdere bronnen en internationaal onderzoek is veel informatie over de passagiersvaart naar boven gekomen. Aanvullend werden diverse specialisten, havens, rederijen en brancheorganisaties geïnterviewd.

2020 is een rampjaar maar eind 2021 verwacht men dat het internationaal toerisme weer langzaam op gang komt. Nederland als cruise- en watersportbestemming staat nog in de kinderschoenen. ‘Amsterdam Castle in Muiden’, ‘Fryslân near Amsterdam’, ieder moet nog even wennen, maar de talloze Chinezen in Giethoorn bewijzen dat reisafstand niet het probleem is. Nederland is een bestemming, het water verbindt.

Bijna de hele passagiersvaart, zeecruise, riviercruise, vaar- en fietsvakanties, rondvaart en chartervaart is sterk afhankelijk van internationaal toerisme. Zeecruise en riviercruise is bijna geheel in handen van buitenlandse investeerders en organisatoren, met name Amerikanen en in Zwitserland gevestigde rederijen. De groeicijfers waren de afgelopen jaren fors. Door Corona is de hele passagiersvaart met een klap tot stilstand gekomen. Zonder luchtvaart geen passagiersvaart en hoe groter de boot, des te moeilijker het is om de Corona maatregelen op een veilige manier te implementeren.

Dus de hele sector smacht naar een vaccin. Daarna gaat het om vertrouwen in internationaal reizen al dan niet in groepsverband. Op termijn verwacht men dat het weer goed komt, mensen willen reizen. Over de periode waarin- en in hoeverre de markt herstelt, lopen de meningen wat uiteen. Recreatie en Toerisme is niet hetzelfde. Zonder luchtvaart gaan veel mensen noodgedwongen in eigen land op vakantie. Dat geldt ook voor buitenlanders, zij blijven weg. Recreatievaart en passagiersvaart zijn wat dat betreft communicerende vaten. Veel Nederlanders hebben dit jaar kunnen ontdekken waarom al die buitenlanders zo graag naar ons land op vakantie willen.